Put a coin over your place and apply force to push it with your fingers. Para, uyguladığınız itme kuvvetine bağlı olarak belli bir mesafe boyunca hareket edecek ve bir süre sonra yavaşlayarak duracaktır. Money, depending on the applied force that it moves along a certain distance and then slowed down for a while will stop by. Sizce, parayı hangi kuvvet durdurmuştur? You, the money has stopped what forces? Parayı aynı kuvvetle buz üzerinde itseydiniz para yine aynı noktada mı dururdu? The money it had on the ice with the same force at the same point again, the money would stop you?
Hareket eden bir cisim kuvvetler etkisiyle yavaşlar ya da durabilir. A moving object, the forces can slow or stop. Cisimlerin hareketini azaltan bu kuvvetlerden biri, cisimleri her zaman Dünya’nın merkezine çeken yer çekimi, diğeri de sürtünme kuvvetidir. One of these forces reduce the movement of objects, objects always take place in the center of the world shooting, the other is the friction force. Sürtünme kuvveti birbirine temas eden iki maddenin harekete karşı gösterdiği dirençten doğan kuvvettir. Friction force in contact with each other to show the movement of the two substances are forces arising from the resistance.
Bir bisiklet kullandığımızı düşünelim. Let's say you're using a bike. Bu bisikleti durdurmak istediğimizde yandaki şekilde görüldüğü gibi direksiyon kolundaki bir çeşit kaldıraç olan fren kolunu We want to stop this cycle, as seen in the side arms in a kind of steering the brake lever arm
sıkarız. frequently do. Bunun sonucunda tekerlek her iki yandaki fren lastiklerine sürtünür. As a result, the wheels will rub each side of the brake tire. Bisiklet önce yavaşlar, sonra da durur. Bicycle ago slows, then stops.
Arabalarda da yavaşlamak ya da durmak için bisikletlerde olduğu gibi sürtünmeden yararlanılır. To slow down or stop the car on a bike as they are benefiting from friction. Tekerlek, bisikletlerde fren lastiğine, arabalarda ise fren balatasına sürtünerek sürtünme kuvveti denilen bir kuvvetin oluşmasına sebep olur. Wheels, tires brakes on bicycles, in the car brake lining friction force by the friction force, which will lead to the formation of.
Bundan 200 bin yıl önce insanoğlu doğayı anlamakla kalmamış onu kontrol etmeye başlamıştır. 200 thousand years ago, the understanding that human nature has not started to control him. Tahtaları ve çakmak taşlarını birbirine sürterek ateş yakmış, buzun kayganlığından yararlanarak kızaklarla seyahat etmişlerdi. Wood and fire by rubbing together of stones lighter, the advantage of the slipperiness of ice and had to travel with kızakla. Günümüzden 4000 yıl kadar önce ise cisimleri yağlamayı akıl ederek sürtünmeyi azaltmaya çalışmışlardı. Days of our 4000 years ago, to anoint the body and the mind was working to reduce friction.
Peki, sürtünme kuvveti, hareketi her zaman engeller mi? So, friction forces, the movement always obstacles did you? Yandaki fotoğrafta görülen atlet, koşuya daha hızlı başlayabilmek için bir hızlanma bloğu kullanıyor. The athlete in the photo on the side, running a faster acceleration to be able to start using the block. Yürüdüğümüzde ya da koştuğumuzda ayaklarımızla yer arasında bir sürtünme kuvveti oluşur. When we run or walk with our feet, we create space between the friction force. Oluşan bu sürtünme kuvveti bizim ileri doğru hareket etmemizi sağlar. The frictional force that enables us to move forward.
Önemli Not: Important Note:
*Meteorlar atmosfere içinde hareket ederken atmosfer ile aralarındaki sürtünme nedeni ile ısı enerjisi oluşur. Moves in the atmosphere * Meteor between the atmosphere because of friction heat energy occurs. Bu ısı meteorun yanmasına ve küçülmesine sebep olur. To minimize this heat and cause the side of the meteor.
*Sürtünme makine parçalarında ısı ve enerji kaybına yol açarken , vida ile bir cismi sabitlemek için ise gereklidir. * Friction causes the machine to heat and energy loss, while the screw is required to fix an object.
Hiç buzda yürüdünüz mü ya da eliniz yağlıyken bir kavanoz kapağını açmaya çalıştınız mı? Did you ever play in the ice or a jar lid to open your hand when you tried Oil Do? Günlük hayatımızdaki birçok hareketin sürtünme kuvveti sayesinde Friction force in our everyday life, thanks to the many movements
gerçekleştiğini fark ettiniz mi? Did you notice that you have performed?
Günlük işlerimizde birçok makine kullanırız. We'll use several machines in our daily work. Bu makineler iş yaparken enerji harcar. While these machines do is energy. Örneğin, otomobil benzinle, buzdolabı elektrik enerjisiyle çalışır. For example, automobile gasoline, the fridge runs on electric energy. Fakat bir But one
makine, kullandığı enerjinin hepsini işe çevirmez, bir kısmını boşa harcar. machines, the energy use does not translate all of this work, a portion is wasted. Sizce, makinelerdeki enerji kaybının sebepleri nelerdir? You, what are the causes of energy loss in the machine? Avuç içlerinizi birbirine hızla sürttüğünüzde hissettiğiniz sıcaklık, bu sorunun cevabıyla ilgilidir. You feel when you rub your palms together rapidly temperature, is related to the answer to this question. Sürtünen herşey ısı enerjisi üretir. Everything that generates friction heat energy. Bunun yanında aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi ses ve ışık enerjilerine de dönüşebilir. Besides, as shown in the following ways sound and light energy can also convert. Dönüşen bu enerjiler sürtünme kuvvetinin büyüklüğüne göre az veya çok hissedilir. Return the size of this energy by the friction force is felt or less.
Salıncak potansiyel enerjinin kinetik enerjiye, kinetik enerjinin de potansiyel enerjiye karşılıklı olarak dönüşmesi sayesinde sallanır. Swing potential energy to kinetic energy, kinetic energy as the potential to turn into energy through mutual is rocking. Ancak bu durum sonsuza kadar devam etmez. However, this situation does not continue forever. Daha önce enerjinin yok olmayacağını öğrenmiştik. We had previously learned will be no energy. Peki, öyleyse; So, so;
• Salıncak bir müddet sonra neden durur? • Why is stopped after a while Swing?
• Hareketin devam etmesi için salıncağı neden itmek zorunda kalırız? • Motion to continue the swing, because it will be forced to?
• Belli bir yükseklikten bıraktığımız lastik top, yerden zıpladıktan sonra neden her • If you leave a rubber ball from a height from the earth after bouncing her why
seferinde aynı yüksekliğe çıkmaz? time does not serve the same height?
Birbirine sürtünen bütün cisimler enerji kaybeder. Yani enerjilerinin bir kısmını kullanamayacakları biçime dönüştürür. Loses energy to friction between all the objects. That energy is converted into a format that can not use a part of. Sizce cisimlerin genellikle kullanamadığı You can not use objects usually
bu enerji nedir? What is this energy? Sürtünme ne kadar küçük olursa enerji kaybı da o kadar az olur diyebilir miyiz? Friction is how small it is that less energy loss can also we? Yandaki resimde görüldüğü gibi düz yolda hareket ederken motoru duran bir otomobil, sürtünme yüzünden önce giderek yavaşlayacak, bir süre sonra da duracaktır. As you can see in the picture on the side while moving straight on the road, an automobile engine, gradually slowing before due to friction, it will stop after a while.
Çünkü otomobilin kinetik enerjisi, sürtünme sonucunda ısı enerjisine dönüşmüştür. Bir enerji, kullanıldığında bir ya da daha fazla biçime dönüşebilir. Bu dönüşümde başlangıçtaki toplam enerji miktarı ile dönüşümden sonraki toplam enerji miktarı birbirine daima eşittir. Bununla birlikte, enerji bir biçimden başka bir biçime dönüşürken bu enerjinin bir kısmı da sürtünme nedeniyle ısı, ışık ve ses enerjilerine dönüşür. Because the car's kinetic energy, friction resulting heat energy is converted into. One energy, used one or more formats can be converted to. This transformation, the total amount of energy after transformation with total amount of energy to each other are always equal. However, the energy from one form to another format, convert this Some of energy due to friction or heat, light and sound energy is converted to.
Belli bir yükseklikten bırakılan lastik top, yere çarptıktan sonra her defasında aynı yüksekliğe sıçramaz. It left a rubber ball from a height, the same place each time after you hit the jump to a height not. Çünkü top her düşüş ve sıçrayışta hem yer hem de hava ile sürtünmekte ve enerji kaybetmektedir. Because every fall and jump on top and place as well as air friction, and energy is lost. Bir başka deyişle yerin ve havanın sürtünme kuvveti topun hızını kesmektedir. In other words the friction of the air force to cut the speed of the ball. Yapılan hassas ölçümler topun, havanın ve yerin sürtünme kuvveti sebebiyle ısındığını göstermiştir. Topun her defasında aynı yüksekliğe sıçramamasının sebebi enerjinin azalması değil, enerji dönüşümüdür . Configuration precision measurements of the ball, and the friction of the air force has shown that because of the warming. Top of the same height each time the decrease of energy is not a reason not to jump to, is the energy conversion. Su da cisimlerin hareketini zorlaştırıcı bir sürtünme kuvvetine sebep olur. The movement of water bodies to force the friction causes a difficult. Bunu azaltmak için gemilerin ön kısımları “V” şeklinde tasarlanır. To reduce the front of this ship the "V" is designed in the form. Hayatımızın her alanında karşımıza çıkan “sürtünme” işlerimizi kimi zaman kolaylaştırırken kimi zaman da zorlaştırmaktadır. Ayağımız ile yer arasındaki sürtünme sayesinde rahatça In every area of our life but the "friction" that makes it easy sometimes to work in sometimes difficult. With friction between the place where our feet comfortably
yürüyebilmekte, ağaçlara tırmanabilmekte ve engebeleri aşabilmekteyiz. able to walk, able to climb trees and can exceed roughness. Ulaşım araçlarıyla güvenli bir şekilde yolculuk yapmamız da sürtünme sayesinde gerçekleşmektedir. Transport in a secure way to make travel through the friction takes place. Tekerleklerin yolu kavraması, frene basıldığında arabanın durması da sürtünmenin faydaları arasındadır. To grasp the path of the wheel, the brakes stop the car are among the benefits of the friction. Çevremizi dikkatle incelersek her In our environment carefully examine each
yerde sürtünmenin etkisini görebiliriz. where we can see the effect of friction.
Sürtünmenin yukarıda sıraladığımız faydalarının yanı sıra işlerimizi zorlaştıran ve enerji kaybına yol açan olumsuz yönleri de vardır. In addition to the benefits of friction above rank and energy loss, leading to jobs makes them hard there are negative aspects. Yukarıda da açıkladığımız gibi, tekerleklerin yolu kavraması ve balatalar sayesinde arabaların durdurulabilmesi sürtünmenin faydalarındandır. As explained above, wheels and roadholding thanks to the lining of the benefits of friction can be stopped cars. Ancak bu durum maddi kayıplara yol açmaktadır. Çünkü tekerlekler ve bunları durdurmaya yarayan balatalar sürtünme sebebiyle zamanla aşınır. However, this situation is leading to financial losses. Because the wheels and helps them to stop because of friction when the shoe is worn. Asfaltların, makine parçalarının, elbiselerimizin ve koltuk döşemelerinin aşınması sürtünmenin diğer olumsuzlukları olarak sıralanabilir. Of asphalt, the machine parts, clothing and seat upholstery in the other drawbacks of the corrosion as friction can be sorted.
